жыл

жыл
жыл I
1. год;
кем жыл простой год;
толук жыл високосный год;
чарба жылы хозяйственный год;
өндүрүш жылы производственный год;
окуу жылы учебный год;
жылдардан жыл өтуп прошли многие годы;
жылдан жылга из года в год;
колхоздун кириштери жылдан жылга өсүүдө доходы колхоза из года в год растут;
1960 жылы в 1960 году;
үстүбүздөгү жыл текущий год;
үстүбүздөгү жылы в текущем году;
өткөн жыл прошлый год;
өткөн жылы в прошлом году;
быйылкы жылы в этом году;
эчен жылы несколько (много) лет; в течение нескольких лет;
бир нече жылдар бою на протяжении нескольких лет;
жылыга или жылда ежегодно;
жыл алыс или жыл алыстап через год (не каждый год);
көрүшчү элек жыл алыс фольк. мы встречались через год;
Жаңы жылыңыз менен! (поздравляю) с Новым годом!;
2. летосчисление по двенадцатилетнему животному циклу; название годов этого цикла в последовательном порядке: 1) чычкан мышь, 2) уй корова, 3) барс барс, 4) коён заяц, 5) улуу дракон, 6) жылан змея, 7) жылкы лошадь, 8) кой овца, 9) мечин обезьяна, 10) тоок курица, 11) ит собака, 12) доңуз свинья; в южной Киргизии распространён таджикский вариант названия годов: муш, бакар или пада, палаң, каргөш, лахаң или нахаң, мар, аспи, гаспан, хамдүйнө, мурк, сакь, кук;
жыл сүр- сев. определять возраст человека по животному циклу;
жыл сүргөн киши человек, умеющий определять возраст человека по животному циклу;
жыл сүрүш- спрашивать друг друга о годе рождения по животному циклу;
жылыңды төө кыласың ты уж очень важничаешь, очень возомнил о себе (букв. ты свой год делаешь годом верблюда; название верблюда не участвует в названиях годов животного цикла);
кара жыл год без зимнего снега;
жыл кара чыкты зима (букв. год) была бесснежной;
жыл куш редко ласточка.
жыл- II
двигаться, передвигаться тихо, медленно; ползти; идти, низко пригнувшись к земле;
суу жылып агат вода течёт медленно и плавно;
акырын жылып барып конобуз потихоньку поедем и остановимся на ночлег;
боору менен жылып жатат
1) он на брюхе ползает;
2) перен. он совершенно обеднел;
боору менен жылган кедей бедняк, впавший в крайнюю нужду;
ордунан жылмагы азап он тяжёл на подъём.

Кыргызча-орусча сөздүк . 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "жыл" в других словарях:

  • жылқы — жасы. этногр. Ер жігіттің 20 30 жас аралығы. 20 жастан 30 жасқа дейінгі жасты «ж ы л қ ы ж а с ы» деп атап, оларға жылқының 20 қасиетін меңгеру, жеті қараңғыда адаспай жол табу талабы қойылады (А. Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік., 2, 14). Жылқы желкек …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • жылқы жүрісі — Жылқының аяқ басуы …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • жыл — Жылдың жерге түскен күні. 22 наурыз (жылдың бірінші күні) осылай аталады. Жыл шығып тұрған мал. Жыл бойы семіз жүретін мал. Мал тұмсығын қанататын болсаң көк ісек адам ұялтпас. Ылғи ж ы л ш ы ғ ы п т ұ р ғ а н м а л. Бәрі жарай бермейді (М.… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • жылқы таңбалау — Жылқының есебін жүргізу үшін қолданылатын шартты белгі …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • жылєтка — кы, ж. Пн. 1. Бритовка. Найліпшы жылєткы до голіня сут шведскы. 2. Вид верхньої, під піджак, без рукавів одежі …   Словник лемківскої говірки

  • жылқышы ата — көне Жылқы малының пірі, иесі …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • жылқының қара құмағы — (Көкш., Қ ту) жылқының кепкен тезегі. Ж ы л қ ы н ы ң қ а р а қ ұ м а ғ ы н жинап түтін салмаса сары маса көбейіп кетті (Көкш., Қ ту) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • жылқының мөрі — (Монғ.) жылқының алтыдан кейінгі жасында тісінің қыры тегістеліп, қара дақ болуы. Осы ж ы л қ ы н ы ң м ө р і пайда болған тісінің қыры тегістелген кезін тілдігін басқан дейді (Монғ.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • жылқышылап — үст. Жылқы құсап, орнынан бірден тұрып кету. Ендігі заманда жас асып, бұрынғыдай ж ы л қ ы ш ы л а п тұрмай, сиыршылап тұратын халге жеткенде береке бірлікті от басы, ошақ қасынан күтермін (К. Ахметбеков, Ақдала, 2, 224) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • жыл — Он екі айлық мезгіл …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • жыл кұсы — Күзде жылы жаққа ұшып кетіп, көктемде оралатын құстар …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»